Ornithose

Combinatie van Chlamydia, Mycoplasmata's, E-Coli en Herpesvirussen veroorzaken klinisch het Ornithose-complex. Door de duivenmelkers ook wel verkoudheid genoemd.

Klinische verschijnselen: nat oog (eenzijdig), donkere neusdoppen, keelslijmvlies is blauwer, zwelling keelslijmvlies, gehemeltespleet is gesloten en ingang luchtpijp is gezwollen, krabben aan de kop, afvegen van de ogen, het gapen en een reutelend geluid veroorzaakt door ontstekingen in de luchtpijp of in de luchtzakken.

De jonge duiven zijn gevoeliger dan de oudere.

Duiven kunnen meermalen het Ornithose complex krijgen.

Behandeling: 

"Ornithose-mix" door drinkwater.

Preventief:

Voorkomen van tocht. Bij milde verschijnselen: de dieren uit laten zieken.

 

 

Herpesvirusinfectie

Ook wel bekend onder besmettelijke snot of "vliesjesziekte" (oogblind vliesontsteking). Een van de meest voorkomende en minst bekende ziekte bij duiven.

Verschijnselen:

Ontsteking aan de voorste luchtwegen: een gelig beslag ligt als een vliesje op het slijmvlies van de bek en de keel. Vooral bij jonge duiven tot 10 weken. De duiven zijn erg benauwd. Ziekte lijkt erg veel op 't geel, er treden vaak zelfs menginfecties op! Ook gele woekeringen als gevolg van pokkendifterie lijken veel op herpesinfecties.

Als geelkuren onvoldoende helpen, is meestal een herpesvirus de achterliggende oorzaak.

Behandeling:

Ttegen een virus zijn geen middelen beschikbaar, wel antibiotica via de dierenarts tegen menginfecties.

Paramyxovirus infectie

Het virus PMV-1 is sterk verwant aan de verwekker van Pseudo Vogelpest (NCD).

Verschijnselen:

Vooral bij jonge duiven in de nazomer. Deze zijn: Nierontsteking: met als gevolg veel water drinken en waterige ontlasting. Zenuwverschijnselen als gevolg van ontsteking in hersenen: verlammingen en draaihalzen, "naast het voer pikken" en schrikachtig. Hoge aantal sterfgevallen in de eerste twee weken van een uitbraak. De conditie blijft schijnbaar goed. De dieren met zenuwverschijnselen zullen vrijwel nooit meer geheel herstellen. Ongeveer 10% behoudt blijvende nier- of zenuwbeschadiging.

Behandeling:

Zo snel mogelijk een noodenting (met kippenentstof) kan het aantal sterfgevallen doen verminderen.

Preventief:

Jaarlijks alle duiven enten (verplichte enting; 1x per jaar).

 

 

Pokken

Pokken, ook wel difterie genoemd, is een “virale” infectie. De letsels die deze virussen veroorzaken zijn geelbruine wratten en komen meestal voor bij de ogen, bek en zeldzaam op de poten. De problemen steken meestal de kop op in het najaar (augustus, september). De redenen daarvan zijn:

- Heel veel melkers enten hun vroege jongen, de tweede en derde ronde daarentegen worden niet geënt en zijn dan vatbaar voor infectie.
- De tweede reden is de wijze van overdracht. De virussen worden overgedragen door rechtstreeks contact (bijv. pikletsels in de mond), maar ook door muggen en de rode vogelmijt.
- De nazomermaanden, augustus en september, zijn ideale maanden voor deze bloedzuigers en de kans op besmetting is dan dermate groter.

Concreet:

Voldoende aanpak van deze ziekte bestaat niet . Omdat de ziekte een virale infectie is moeten de duiven, indien ze besmet zijn, zichzelf sterk maken tegen deze kiemen en dus zelf de indringer overwinnen. Men kan wel de bijkomende infecties zoals trichomonen of ooginfectie aanpakken. De producten die men dan moet toedienen zijn verschillend van geval tot geval. Ook kan men duiven waarbij de oog- en bekletsels zo erg zijn dat ze niet meer kunnen eten, handmatig voederen. Op deze wijze blijven ze op krachten en kunnen ze hun ziekte overwinnen.

Preventief:

Kan men dus wel maatregelen nemen.

 

Men kan de duiven enten via de veerfollikel methode (pluimen uitrekken op de bil en het product hierop aan brengen) of via een onderhuidse injectie gecombineerd met ekparamyxo enting. Kort na het enten ziet men wel een licht algemeen ziek zijn van de duiven. Bij de veerfollikel methode valt dit samen met het opkomen van de entknobbel.

 

Het is al vaker voorgekomen dat men enkele dagen na een enting te kampen kreeg met enorme verliezen. Zeker indien de jonge garde reeds volop afwezig is in het hok. Hieruit kunt u al opmaken dat het zeker niet aan te raden is om de duiven te enten tijdens het volle vliegseizoen, ook al is er kans op besmetting. Zorg ervoor dat de duiven afgeënt zijn enkele weken voor het sportseizoen begint.

 

Na een enting zijn de duiven minimaal 1 jaar immuun. Het is dan zeker niet zoals sommige beweren, dat éénmaal enten levenslang zou werken. Er bestaan tal van voorbeelden van jaarlingen en ouderen die pokken kregen nadat ze als jong geënt waren.

 

Indien men de ziekte op het hok krijgt, kan men niet meer spelen en staat men dus letterlijk buitenspel. Maar sterfte komt zelden of nooit voor. Nu is het wel zo dat een enting weinig per duif kost, afhankelijk van het gebruikte vaccin. Raadpleeg uw dierenarts.

 

Er zijn twee vormen. Difterievorm; in het slijmvlies van de bek, lijkt erg op 't geel. En de pokvorm; vooral aan de snavel, oogranden, poten en rond de cloaca (slijmvliezen). Besmetting overgebracht door steekmuggen.

Alternatieve behandeling:

Aantippen met een jodiumoplossing met een wattenstaafje, of ze vallen vanzelf af. Enting middels de veerfollikelmethode (pluimen uitrekken op de bil en het product hierop aan brengen,denk eraan dat witte veren terug kunnen komen na de enting). Of preventief enten gelijktijdig met een paramyxo-enting is mogelijk.

Bacterieziekten bij duiven

 

Paratyfus (Salmonellose)

Slechts één type is van belang: Salmonella typhimurium variatie Copenhagen. Komt voor in "klinische" en "subklinische" vorm. Subklinische vorm:Duiven zijn besmet maar niet ziek. Meestal bevindt de infectiehaard zich in de darm.
Verschijnselen:De duiven doen het minder goed.
Klinische vormen:Darmtyfus
Verschijnselen:De dieren zijn in een matige conditie, wat slijmerige dunne ontlasting  door een darmontsteking, soms ook weinig verschijnselen te zien. Diagnose: Kweek van bacteriën in de ontlasting.

 

Paratyfus van het  evenwichtsorgaan (Opistotonus)

 

Verschijnselen: het eenzijdig gestrekt liggen van de duif en draaihalzen. De duiven zijn ernstig ziek en gaan snel dood.

Paratyfus van gewrichten

Meestal ellebooggewrichten of de hak. De gewrichten zullen na verloop van tijd stijf worden. Ook in andere gewrichten kan een ontsteking ontstaan.

 

Inwendige paratyfus

Meestal in lever en nieren, soms eierstok en testikels. Veroorzaakt steriliteit of vervroegd afsterven van de embryo's in het ei. Eieren kunnen ook besmet raken tijdens het broeden! Diagnose: mestonderzoek of bloedonderzoek.
Kweken uit gewrichtsvocht heeft geen zin.

Behandeling:

Para-mix. Na de kuur het mestonderzoek nog enkele keren herhalen. Tevens 14 dagen vitaminekuur geven.

 

Jonge-duivendiarree

Oorzaak: E-Coli toxinen (giftige stoffen) Gaat vaak samen met het "Adenovirus" en met verminderde weerstand door stress.

Als het Adenovirus een rol speelt is de sterfte veel groter. Adenovirus veroorzaakt een leverbeschadiging.

Verschijnselen:

Jonge duiven van een tot zes maanden leeftijd (meestal ongeveer 9 weken oud): geen eetlust, bol zitten en snel vermageren.
Brijig bruine ontlasting, later groen-slijmig tot groenwaterig.

Behandeling:

Para-mix, 4 in 1 mix.

Preventief:

Overbevolking voorkomen, hygiëne en goed voer. Verzuren van het drinkwater met appel azijnzuur.

 

 

 

Protozoaire ziekten bij duiven

't Geel of trichomoniasis

Jonge duiven: infectie van het gehemelte en keel variërend van slijmdraden tot gele woekeringen. Ook mogelijk via de navel: 't steen, dat heeft een slechte prognose. Oude duiven: keelslijmvlies kan zich uitbreiden tot in de beenderen van kaak en schedel en naar de lever, hart en longen (inwendig geel). Bij de inwendige vorm van geel is de prognose slecht..

Verschijnselen:

Typische gele puntjes achter in de keel, lichte roodheid met verhoogde slijmvorming in de bek. Witte puntjes in het harde gehemelte wijzen op verharde eiwitresten uit speekselkliertjes.

Behandeling:

Travipharma kuur 5%, Ronidazole.

 

Trichomoniasis en Hexamitiasis

Veroorzaakt door een flagellant, behorend tot dezelfde familie als de trichomonas. Dit is een ééncellige parasiet van de dikke darm die gepaard gaat met diarree (stinkend en helgroen), braken, vermageren, veel drinken en uitdroging. Hexamithiase komt veel voor bij gespeende jongen. De diagnose gebeurt door microscopisch onderzoek van verse faeces. 

Verschijnselen:

Diarree bij jonge duiven.

Behandeling:

Travipharma kuur 5%, Ronidazole.

 

 

Coccidiosis

Is soortspecifiek: gaat niet van een andere diersoort over op de duif.

Verschijnselen:

Slappe mest tot waterdunne ontlasting en vermageren, bloed in de mest komt niet voor bij coccidiose, dit in tegenstelling tot de kippen. Verspreiding van oöcysten via besmette mest aan de schoenen, ongedierte etc. Diagnose: mestonderzoek op coccidiën, meerdere keren omdat uitscheiding onregelmatig is.

Behandeling:

Travipharma coccimix en hokhygiëne.

Preventief:

Iedere dag het hok schoonmaken, roosters op de vloer, vloerverwarming of droog strooisel. Net als voor ornithose, het geel en pokken wordt er nauwelijks weerstand opgebouwd tegen coccidiose. Nieuwe infecties kunnen zo weer uitbreken.

 

Parasitaire ziekten bij duiven

Worminfecties

Spoelwormen en haarwormen

De eieren moeten eerst "rijpen" in een vochtig milieu voordat ze besmettelijk worden. Dit duurt minimaal 10 dagen.

 

Verschijnselen:

Vvermagering, gebrek aan eetlust, ontlasting wordt brijig en lichter van kleur, bij haarwormen zijn de verschijnselen heftiger. Diagnose: mestonderzoek op wormeieren, spoelwormen en haarwormen zijn duidelijk waarneembaar.

Behandeling:

Travipharma wormmix vloeibaar.

 

 

Lintwormen

3 soorten zijn bekend bij de duif, maar komen slechts zelden voor.

Behandeling:

Via dierenarts met Droncit.

 

 

Platwormen (duivenbot)

Platwormen zijn eenvoudig gevormde dieren met een meestal plat en langgerekt lichaam. Ze hebben geen bloed of ademhalingsorganen. De uitwisseling van gassen en voedingsstoffen gebeurt direct via de huid of via de vertakte darm die bij sommige soorten platwormen zelfs ontbreekt.  Ze worden tot 30 meter (lintworm); kleinste soorten minder dan 1 mm. Er zijn ongeveer 13.000 soorten wereldwijd. (Bron: WNF).

Nauw verwant aan de leverbot. Tussengastheer zijn slakjes die langs sloten en drassige weiden voorkomen.

 

Verschijnselen:

Ernstig ziek, snelle vermagering en waterige soms bloederige diarree en sterfte.

Behandeling:

Via dierenarts Droncit en Spartakon. Gevaarlijkste periode is de nazomer in beperkte gebieden in NL: daar waar veel sloten en plassen voorkomen .

 

Ectoparasieten

Lange veerluis, stuitluis, schachtmijt en schurftmijt

Voornamelijk. op dekveren en slagpennen. Stuitluis: onderkant dekveren bij de stuit; deze luis is de enige die irriteert. Schachtmijt: tegen de schacht van de slagpennen (alleen de witte) . Schurftmijt: langs de veerschachten tot in de veerfollikels toe. Locatie: onderkant borstbeenkam, op de vleugels, de rug en de hals. Dekveren laten los en er ontstaan kale plekken.

Behandeling:

Met Veerluis 404, Ivomec.

 

 

Rode vogelluis of bloedluis

Komt `s nachts tevoorschijn en zuigt bloed bij de duiven. Overdag in de kieren en naden van het hok te vinden.

 

Behandeling:

Met Ivomec of duivenspray, goede hokreiniging. Liefst met de brander nalopen.

 

 

Luisvlieg

komt bij meerdere vogels voor en is een bloedzuiger die bij het aanprikken naar bloed in de veerfollikels in de groeiende veer kleine gaatjes achterlaat.

 

Behandeling:

Duivenspray, bloedluispoeder.

 

 

Schimmelinfecties

 

Komen weinig voor. Als ze al voorkomen, dan alleen bij duiven in een slechte conditie die in een vochtige omgeving leven en matig voer ter beschikking krijgen.

 

Aspergillose

Schimmelinfectie van de luchtwegen: luchtzakken en de longen.

Verschijnselen:

Benauwdheid.

Behandeling:

Moderne anti –schimmel producten, niet specifiek voor de duif.

Preventie:

Oorzaak wegnemen: vochtige omgeving, slecht voer, ondeskundig antibiotica gebruik.

 

 

Gezwellen

 

 

Bloedwratten

Goedaardige woekeringen, kunnen afgebonden worden. Niet afsnijden, ze vallen er vanzelf af.

 

 

Cholesteromen

Onderzijde rug bij de cloaca.

Verschijnselen:

Kleine aardappels met veerfollikels als uitlopers. Kunnen op groot gedeelte van de huid zitten. Is goedaardig. Gezwellen in de buikholte. Bij de duivin tumoren aan de eierstokken, vetgezwellen en leverleucose.

 

Uitleg cloaca:

De cloaca (Latijn: "riool") is de opening in het lichaam van sommige dieren waardoor zowel ontlasting, urine en genitale afscheidingen (zoals de eieren) worden afgegeven. Alle vogels, reptielen en amfibieën hebben een cloaca. Naast zijn functie als afscheidingsopening, blijkt de cloaca bij bepaalde diersoorten als lichaamskoeling te functioneren. Bij Incaduiven (Columbina inca) is gezien, dat bij heel hoge omgevingstemperaturen via de cloaca extra wordt gekoeld.

 

 

Leverleucose

Lever is geweldig vergroot. Komt individueel een enkele keer voor.

Behandeling:

Geen.

 

 

Ei-peritonitis

Buikvliesontsteking als gevolg van ei-resten in de baarmoeder.

 

Verschijnselen:

Dikke buik: vocht, benauwdheid. Een duif is vaker benauwd door ruimte innemende processen in de buik dan door luchtwegstoornissen!

Behandeling:

Geen.

 

 

Legnood

Ei is te voelen in de buik tussen de legbeentjes. Indien deze situatie langer dan 2 dagen bestaat, dan ingrijpen.

 

Behandeling:

Manueel of chirurgisch het ei laten verwijderen. Ook het indruppelen van slaolie wil soms wel helpen. Daarna licht masseren, pas op voor het breken van het ei. Deze mag niet breken!

 

Kalkgebrek of fouten in de vitamine D voorziening (die de kalkopname uit voedsel regelt) leidt o.a. tot moeilijkheden bij de eiproduktie. Als een liefhebber regelmatig problemen met het ei leggen heeft in zijn hok en daarvoor geen oorzaak gevonden kan worden in ziekte als b.v. paratyfus, dan kan de oorzaak liggen in kalkgebrek. Verkromming van het borstbeen kan ook een gevolg zijn van vitamine D gebrek. Waarschijnlijk speelt hierbij ook de erfelijkheid een rol.